Het recept voor een onwaarschijnlijk goed jazzconcert: men neme een uitstekend Nederlands jazztrio en nodige daarbij als vierde man een oude Amerikaanse rot in het vak uit. Als er dan ‘chemie’ ontstaat, krijg je iets waanzinnig moois. Precies zo verging het jazzgitarist Marnix Busstra en zijn trio, dat tot een kwartet werd omgesmeed dankzij de inbreng van de bij zijn leven al legendarische Amerikaanse vibrafoonvirtuoos Mike Mainieri. Tien concerten gaf het viertal afgelopen december in ons land. Van die gedenkwaardige optredens verschijnt binnenkort een live-cd.
Met Mainieri, jazzidool uit zijn jeugd zocht Marnix Busstra een paar jaar geleden contact in New York. Hij was daar met de opnamen van zijn vroegere band Second Vision om een nummer te laten inzingen door Dianne Reeves, een van de belangrijkste vocalisten in de eigentijdse jazz. “Omdat ik er toen toch was, leek het me wel leuk nog een solist mee te laten spelen. Ik heb toen Mike Mainieri een e-mail gestuurd en die reageerde meteen. Hij was zo positief over die eerste muzikale ontmoeting dat we besloten om meer samen te gaan doen,” vertelt Marnix Busstra.
Na een paar optredens met Second Vision enige jaren terug, resulteerden die contacten vorig najaar in een uitnodiging met het trio een korte toer door Nederland te maken en samen een cd op te nemen. Busstra: “Dat hij met ons wilde werken als gewoon bandlid is exceptioneel. Dat doet hij eigenlijk nooit. Normaal treedt Mike alleen maar op als bandleider, organisator of hooguit gastsolist. Mike is een erg aardige man, zeer geïnteresseerd in zijn medemusici en ook in zijn fans. Maar muzikaal is hij uiterst kritisch en niet gauw tevreden.”
Dat Mike Mainieri graag inging op het voorstel van Marnix Busstra blijkt ook uit zijn oordeel over de muziek van de Nederlandse gitarist. “Hij was zeer complimenteus over onze composities. Voor de jongens van Second Vision was zijn bijdrage een sensatie, omdat hij ook hun muzikale held was en ze met zijn muziek opgroeiden. Dat was voor bassist Eric van der Westen en slagwerker Pieter Bast heel anders. Zij komen voort uit de Tilburgse School, waar bands als Steps Ahead nooit voor inspiratie zorgden. Maar al vanaf de eerste repetitie werden ze enorm geïnspireerd door Mike en waren ze diep onder de indruk van zijn open mind en de kwaliteit van zijn spel.”
“Mike Mainieri hoort tijdens het spelen alles,” vervolgt Marnix Busstra. “Dan word je automatisch gedwongen op de toppen van je kunnen te spelen. Als zo iemand meespeelt, geeft dat aan je muziek een ongelooflijke extra dimensie. En waarvoor ik aanvankelijk een beetje vreesde, dat de gitaar en de vibrafoon – die immers in hetzelfde toonbereik zitten – elkaar zouden hinderen, bleek absoluut niet het geval. Hij heeft zo’n lange ervaring, dat hij precies weet hoe hij dat moet doen.”
En inderdaad, zowel live als op de in Brussel opgenomen studio-cd Twelve Pieces, is te horen hoe knap beide solo-instrumenten om elkaar heen dwarrelen, elkaar ondersteunen en prachtig harmoniëren. Die oorstrelende klanken worden gedragen door de fluwelen bas van Eric van der Westen en het subtiele slagwerk van Pieter Bast. Twelve Pieces zijn even zovele muzikale lekkernijen. Het ‘recept’ Marnix Busstra Trio featuring Mike Mainieri is gelukt en smaakt naar meer.
Binnen enkele maanden verschijnt er ook een live-versie van de concerten. “Die gaan we vooral gebruiken voor promotie in het buitenland. Daar zijn mogelijkheden genoeg, want Mike Mainieri is erg populair in Europa en Japan, vooral door Steps Ahead. Veel meer dan in de VS, daar speelt hij eigenlijk nauwelijks. Maar eerst ga ik met mijn andere groep, the Buzz Brothers Band met Frans van Geest op bas, een nieuwe studio-cd maken. Dat is ook een geweldige groep, lekkere groovy muziek,” aldus Marnix Busstra.
Voor de kenners behoeft de inmiddels 70-jarige Mainieri eigenlijk geen nadere introductie, maar voor de enkeling die nog nooit van hem heeft gehoord, toch maar even een paar hoogtepunten. Vibrafonist, producer, arrangeur en componist Mike Mainieri stamt uit een muzikale familie. Op zijn veertiende – in 1952 – toerde hij al met zijn eigen trio met het orkest van Paul Whiteman door de Verenigde Staten. Drie jaar later speelde hij met het Buddy Rich Sextet. Tot in de jaren ’60 speelde Mainieri voornamelijk in het traditionele jazzidioom. Jeremy and the Satyrs De eerste tekenen van verandering van stijl manifesteerden zich in 1962 , toen Mainieri toetrad tot de jazzrockgroep Jeremy and the Satyrs. In de daaropvolgende jaren kwam hij in contact met leeftijdgenoten als Warren Bernhardt, Steve Gadd en Eddie Gomez en een hele nieuwe generatie musici, onder wie de Brecker Brothers en Jon Feddis. Eind jaren ’60 kwam daar het White Elephant Orchestra uit voort, dat een laboratorium voor muzikale experimenten werd, zowel in de jazz als in de popmuziek. Het meest bekend is Mike Mainieri ongetwijfeld door de jazz- en fusiongroep Steps Ahead die hij eind jaren zeventig oprichtte en die in wisselende samenstellingen inmiddels al dertig jaar bestaat. Legendarisch waren de eerste bezettingen met Michael Brecker, Eddie Gomez, Steve Gadd en Don Grolnick, later met Peter Erskine en Eliane Elias. Steps Ahead ontwikkelde zich tot een soort leerschool voor jonge jazzmuzikanten, net als in de jaren vijftig en zestig Art Blakey’s Jazz Messengers.