De brug tussen Jazz en pop: Marnix Busstra
Hoe meer ik met jazz musici omga, hoe vaker ik mezelf betrap op muzikale indicaties, dat ik sommige stukken echt goed vindt. Het gepriegel en gefiets over de toets tussen 22 of 24 frets geeft mij een averecht effect. Krijgt het gefiets structuur of een begrijpelijke logica, dan kan ik het niet alleen waarderen, maar ook naar hartenlust beluisteren.
Een klein maandje geleden kreeg ik een album van Marnix Busstra in handen wat me van begin tot end boeide. Elf composities van Firm Fragile Fun sleurt je naar binnen. In het hart van Marnix broeit op dit album een emotie, die je niet kunt ontwijken. Het is een thematische cd; en niet alleen jazzy! Alle titels bestaan uit één woord. Het beschrijft de meest denkbare emoties; van Stress tot Joy of van Fragile tot Fun. Het enige bezwaar, dat je deze Amsterdammer kunt aanrekenen, is dat hij instrumentale muziek maakt, maar de titels in het Engels laat. Door NICKY MOEKEN.
Niet alleen in het schrijven van muziek mag je Busstra als bijzonder zien. Hij viert zijn vijftigste verjaardag met een concert in het North Sea Jazz café in Amsterdam, waar hij laat horen dat hij met de elektrische en akoestische gitaar op een unieke manier overweg kan en hij bovendien geen onverdienstelijke bouzouki speler is. Hij schrijft zelfs werken, waarin een sitar verwerkt wordt, die hij met een Duitse EYB gitaar simuleert.
Vanaf het begin van de jaren tachtig is hij professioneel muzikant. Da’s niet alleen de gitaar hanteren en instrumentale composities neerzetten, maar ook zijn wederhelft, Karin Bloemen, met haar theater tours behulpzaam zijn. Het leeuwendeel van haar optredens regiseert Marnix.
Al een paar jaar treed hij met vaste begeleiders op, waarbij opvalt hoeveel ruimte ze krijgen om hun eigen ding te doen. In talloze nummers kan keyboardspeler Rembrandt Frerichs zijn ei kwijt. Zodra een solo geïnitieerd wordt voor bassist Arnold Dooyewerd geniet je niet alleen van de muziek, maar ook van zijn geluid. Da’s niet anders met drummer Pieter Bast.
“We hebben het geluk van een bijzondere geluidsman, die onze muziek kent en op een mooie manier onze geluiden in balans weet te houden en bovendien te accentueren, wanneer het nodig is.”
Ik ben niet alleen als ik roep, dat Marnix niet zomaar in het jazz straatje geplakt kan worden. Talloze recensies van zijn materiaal en optredens geven dit weer. Hoe zou je zelf jouw muziek plaatsen?
“Ik zit vooral in het spectrum van jazz en Funk. Met de Marnix Busstra band neigen we naar jazz, maar met mijn andere band, The Old School Band, klinkt het meer funky. Ik heb tien jaar lang met mijn broer in een band gespeeld en dat zat er weer precies tussenin. Met deze muziek ben ik opgegroeid. Als componist gaat het verder. Voor Karin schrijf ik compleet andere dingen, die echt van pop tot gospel variëren, maar voor mezelf op gitaar is Fusion, Jazz en Funk het uitgangspunt.”
Met een compleet andere pet op werkt hij samen met Karin aan haar theatershows. Dan is componeren slechts een klein onderdeel van het geheel. Ze gebruikt vaak teksten van anderen, echter als ze samen wat doen …
“Vaak begint het met een stukje tekst van Karin, dat werk ik muzikaal verder uit. Zij geeft soms aan om stukjes muziek aan te passen of te veranderen. Zelf speel ze niet. Omdat we met verschillende tekstschrijvers werken, geven we een onderwerp aan en als de tekst ons aanspreekt, ga ik er muzikaal mee aan de slag.”
Op zijn website vind je vijftien albums, waarvan de laatsten in eigen beheer zijn gemaakt. Daartussen vind je een drietal Live albums met een uit 2005 daterende DVD, waarbij je tien van zijn composities in 5.1 Dolby kunt bewonderen. Meer dan met vocale albums lijkt het me moeilijker om de juiste titels te vinden. Schrijf je daar echt naar toe of bedenk je titels achteraf? Hoe heb je dit bijvoorbeeld met Firm, Fragile, Fun gedaan?
“Titels doe ik altijd achteraf. Met Firm, Fragile, Fun kwam het idee tot stand toen ik een paar nummers aan een vriend laat horen. Hij suggereerde om gemoedstoestanden als titels te maken. Bij het beluisteren van een paar nummers gaf hij aan wat hij voelde. Het leek me een prima idee.”
Hoewel hij rond zijn veertiende met gitaarspelen begon, is Marnix een laatbloeier. Hij startte met lessen op een klassieke gitaar en zou zelfs een paar jaar conservatorium doen. Het kon hem niet boeien.
“Met klassieke gitaarlessen werkte ik veel met mijn vingers. Vooral mijn linkerhand techniek heeft hier erg veel baat bij gehad. Maar constant brak ik nagels. Da’s frustrerend. Toen ik plectrums ontdekte, kostte het me even om daaraan te wennen en mijn speelniveau op hetzelfde peil te krijgen.”
Zijn eerste invloeden komen van John Scofield en Pat Metheny. Het is dus niet verrassend, dat hij voor een semi-akoestische gitaar gaat.
“In eerste instantie werd het een Ibanez Artist. Daar heb ik jarenlang op gespeeld. Een jaartje of tien geleden vond ik bij Dirk Witte een Amerikaanse Gibson Howard Roberts. Daar speel ik nog steeds op. Ook heb ik lang met versterkers geëxperimenteerd. Het was altijd wel buizen, maar toen ik uiteindelijk de Bogner Duende ontdekte, zat het goed. Was ik dit maar jaren geleden tegen gekomen!”
Live gebruikt hij bovendien een 8-snarige bouzouki en heeft hij een Duitse EYB gitaar, waarvan de brug zodanig is aangepast, dat het een sitar effect teweegbrengt. De intonatie verschillen worden ondermeer door de verschillen tussen de EAD en de GBE. Het is een ingenieus concept, wat voortreffelijk werkt.
“Ik gebruik het op het ogenblik maar in twee nummers, maar dat zullen er in de toekomst meer worden.”
Van al jouw effecten vond ik het verrassend, dat je nog een oude TC Electronic Chorus/Flanger pedaal gebruikte.
“Sterker nog, ik heb er nu twee. In de tachtiger jaren had ik er één gevonden die me prima beviel. Toen die uitviel, besloot ik een nieuwe te kopen, maar die klonk niet hetzelfde. Dus heb ik mijn oude exemplaar laten repareren.”
Denk ook niet, dat hij alleen maar Clean speelt. Kijk je naar zijn pedalen dan zie je een oude OTC Drive met een aparte Bypass schakelaar, een gelimiteerde Tubescreamer TS-9 van Ibanez, de fraaie T-Rex Replica delay en nog twee reverbs van T-Rex.
Het laatste zilveren schuifje van Marnix is een project met op de eerste CD zijn werk en op de andere cd zijn werk met anderen, waarvan het merendeel natuurlijk met Karin. Hiervoor moet ik me even introduceren als de adviseur van de duivel als we naar jouw laatste project Best Of Both Worlds kijken. Dit is een dubbelalbum, maar met twee totaal verschillende stijlen, waardoor het als een uniek document gezien mag worden, maar ik verwacht geen commercieel succes?
“Dat snap ik. Ik heb in de afgelopen twintig jaar alleen maar gedaan wat ik zelf leuk vond. Dit is meer een overzicht daarvan. Dat het twee compleet verschillende muziekstijlen betreft, snap ik, maar was ook de intentie. Het is een document van mijzelf geworden. Ik geloof eigenlijk nooit, dat ik een album begin met een commerciële gedachte. Wel houd ik rekening met de fans, alleen in dit geval is het een overzicht document.”
Met Karin heeft hij een tijdlang overwogen internationaal iets te gaan doen …
“Ze zou prima in de Amerikaanse scène van bijvoorbeeld Bette Middler passen.” Door privé omstandigheden werd hiervan uiteindelijk afgezien. Marnix daarentegen heeft nu met zijn band in Duitsland, Polen, China, India, Indonesië en de Filipijnen succes gehad. De komende maanden werkt hij met Karin aan haar nieuwe theater toer: www.marnixbusstra.nl